19 wrz Ochrona przed promieniowaniem UV
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to zjawisko, które odgrywa istotną rolę w środowisku pracy i codziennym życiu człowieka. Choć niewidoczne dla ludzkiego oka, ma znaczący wpływ zarówno na organizm, jak i na materiały, z którymi się stykamy. Zrozumienie jego właściwości, oddziaływania oraz sposobów ochrony przed nim stanowi podstawę zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy.
W artykule...
Czym jest promieniowanie UV
Promieniowanie UV należy do promieniowania elektromagnetycznego, którego długość fali jest krótsza od światła widzialnego, ale dłuższa od promieniowania rentgenowskiego. Występuje w trzech zakresach: UVA, UVB i UVC, z których każdy charakteryzuje się odmiennymi właściwościami oraz poziomem przenikania. Źródłem naturalnym promieniowania UV jest słońce, natomiast w środowisku pracy często spotyka się także źródła sztuczne, takie jak lampy emitujące promieniowanie ultrafioletowe stosowane w różnych procesach technologicznych.
W zależności od natężenia i czasu ekspozycji, promieniowanie UV może być zarówno wykorzystywane w celach technicznych, jak i stanowić czynnik szkodliwy, wymagający szczególnej kontroli i ochrony pracowników.
Oddziaływanie promieniowania i źródła UV na człowieka
Promieniowanie ultrafioletowe oddziałuje na organizm człowieka w sposób wielokierunkowy. Skóra oraz oczy są najbardziej narażone na jego wpływ. Nadmierna ekspozycja na UV może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak np.:
– oparzenia skóry,
– rumień na skórze,
– uszkodzenia oczu, w tym zapalenie spojówek i rogówki,
– zwiększone ryzyko rozwoju chorób nowotworowych skóry.
Skutki zdrowotne zależą od intensywności promieniowania oraz czasu, przez jaki organizm jest na nie wystawiony. Najczęstszym źródłem promieniowania nadfioletowego w środowisku pracy są prace spawalnicze z użyciem łuku elektrycznego. Szczególnie niebezpieczne są palniki plazmowe, w których źródłem promieniowania jest plazma o temperaturze wielu tysięcy stopni. Promieniowanie powstające przy spawaniu palnikiem gazowym ma znacznie niższe natężenie, poniżej normy. Ekspozycja na promieniowanie UV występuje również przy naświetlaniu lampami bakteriobójczymi, a także w zabiegach leczniczych w gabinetach fizykoterapii (lampy kwarcowe).
Jak chronić się przed promieniowaniem UV
Ochrona przed promieniowaniem UV jest kluczowym elementem bezpieczeństwa pracy i wymaga kompleksowego podejścia. Najważniejsze środki ochrony obejmują:
Środki techniczne obejmują:
– stosowanie stałych lub przenośnych ścianek i parawanów pomalowanych farbą pochłaniającą promieniowanie UV (na bazie bieli cynkowej lub tytanowej, w barwie ciemnoszarej, aby nie odbijały intensywnego światła emitowanego przez łuk elektryczny), które oddzielają poszczególne stanowiska spawaczy,
– zapewnienie odpowiedniej wentylacji mechanicznej, ponieważ silne źródła promieniowania UV mogą powodować wytwarzanie ozonu.
Środki ochrony osobistej to przede wszystkim:
– tarcze lub przyłbice spawalnicze wyposażone w filtry spawalnicze dobrane zgodnie z Polską Normą, osłaniające twarz, uszy i szyję,
– rękawice spawalnicze,
– osłony twarzy w postaci filtrów chroniących przed nadfioletem, stosowane m.in. przy lampach kwarcowych i bakteriobójczych.
Oprócz tego ważnym elementem ochrony pracowników narażonych na sztuczne promieniowanie UV jest profilaktyka medyczna. Badania wstępne i okresowe obejmują ocenę stanu skóry oraz układu wzrokowego, ze szczególnym uwzględnieniem spojówek i rogówek oczu, a także ostrości widzenia i przezierności soczewek. Badania wykonuje się co 3 lata, a u osób powyżej 50. roku życia oraz u narażonych na promieniowanie UV powyżej 10 lat – co 2 lata.
Istotną rolę odgrywają również szkolenia BHP oraz właściwa organizacja pracy, które podnoszą świadomość zagrożeń i uczą prawidłowych zachowań, a tym samym skutecznie zmniejszają ryzyko związane z ekspozycją na promieniowanie UV.
Odpowiednie wdrożenie powyższych rozwiązań pozwala znacząco zmniejszyć ryzyko związane z ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe. To z kolei wpływa nie tylko na bezpieczeństwo, ale również na komfort i efektywność pracy.
